Düzenli adet gören kadınlarda adet düzenini takip ederek yumurtlama dönemini bulup, hangi günlerde cinsel ilişkiye girilmesi gerektiğini hesaplamak mümkündür. Yumurtlama günlerinde cinsel ilişkiye girerek hamile kalma şansı artırılabilir. Ama düzensiz adet gören kadınlarda ise zor olabilir ve hem gebe kalma hem de korunma adına güvenilir bir yöntem olmaktan çıkar. Vücuttaki bazı değişiklikler, bazı kadınların yumurtlama zamanını anlamasını sağlayabilir. Bunlar; genital akıntının değişip, yapışkan, kaygan, şeffaf, sümüksü (çiğ yumurta akı gibi) bir hal alması, kasık ağrısı, vücut sıcaklığınızın yükselmesi vb. dir. Bu hislerle, yumurtlama zamanı olduğunu tahmin edebilirler. Bazen de hiç anlaşılmayabilir. Bu durumda, takvim ve testlerden yararlanılabilir.
Adet kanamasının ilk günü yeni bir adet döngüsünün başlangıcı demektir. Her ay yumurtalıklarınızda, doğumdan beri orada sessiz bekleyen, 5-6 tane yumurta olgunlaşmaya başlar ve bunlardan bir tanesi seçilerek, tam olgunluğa kadar gider ve yumurtalıktan salınır. Buna yumurtlama diyoruz. Genelde her ay sırasıyla bir yumurtalığınızdan yumurtlama olur. Yumurtlama sonrası karın boşluğuna salınan yumurta, tüplerin saçaklı kısımları tarafından, süpürülerek alınır ve rahme doğru ilerletilir. Burası, spermle buluşmanın gerçekleşeceği yani döllenmenin olacağı yerdir. Düzenli adet görüyorsanız, hesapladığınız bir sonraki adetiniz başlangıç gününden 14 gün geri saymanız gerekir. Örneğin; 28 günde bir adet gören bir kadında; 14. gün olası yumurtlama günüyken; 32 günde bir adet gören bir kadında, 18. gün olası yumurtlama günüdür. Kadın genital sisteminde, sperm hücresi ortalama 72 saat canlı kalabileceği için, hesapladığınız yumurtlama gününün 3 gün öncesi; yumurtanın ömrü de 24 saat olduğu için bu günün 1 gün sonrası arasındaki dönem, gebe kalabilme ihtimalinizin en yüksek olduğu dönemdir. Örneğin Adet başlangıcınız 10 temmuz ise yumurtlama zamanınız 24 temmuzdur. 20 temmuz ile 28 temmuz arası gün aşırı cinsel birliktelik olursa hamile kalma şansının en çok olduğu zamanlardır. Döllenme de yumurtlamayı takip eden birkaç saat içinde, kadının tüplerinde spermle yumurtanın birleşmesidir. Sperm ve yumurtadan gelen 23 yarı kromozom birleşir ve embryo oluşur.
Yumurtlama günü hesabında bazı testlerden de yararlanılabilir. Bunlardan biri, vücut sıcaklığının ölçülerek kaydedilmesidir. Her sabah bir termometre ile koltuk altınızdan ölçtüğünüz vücut sıcaklığınızı kaydederseniz, adetin orta döneminden sonra ortalama 1 santigrat derece daha yüksek seyrettiğini göreceksiniz. Bunun nedeni yumurtlamayla, progesteron hormonunun salgılanması ve bu hormonun, vücut sıcaklığını arttırmasıdır. Arttığı gün, yumurtlamanın olmuş olduğunu göstereceği için, birkaç ay takip sonrası, kendi yumurtlama gününüzü tahmin edebilir ve bu artışın birkaç gün öncesini yumurtlama günü olarak hesaplayıp, ilişkiye girebilirsiniz.
Diğer bir yöntem de eczanelerde satılan, LH testleridir. Bu hormon, yumurtlama olmadan ortalama 36 saat önce kanda çok yüksek değerlere çıkar ve yumurtanın son olgunlaşmasını sağlar. İdrarda da arttığı için, sabah idrarınızda bu hormonu araştıran, evde yapabileceğiniz testle, yumurtlamanızın birkaç gün içinde olabileceğini anlayabilir ve ilişkiye girebilirsiniz. Aynı şekilde tükrük ile yapılan testlerde mevcuttur
Bir diğer yöntem de çocuk sahibi olmaya yönelik tedavilerde; vajinal ultrasonla, doktorunuz tarafından, yumurta takibi yapılarak ya kendiliğinden ilişki zamanının size söylenmesi ya da aşılama ve ya tüp bebek olacaksa yumurta toplama işleminin zamanlanmasıdır.
Sağlıklı bir çiftte, zamanlanmış yani yumurtalama günü hesaplanarak ilişkiye girilmiş olması durumunda bile bir ayda gebe kalıp, sağlıklı bir bebek doğurabilme ihtimali ortalama % 15 dir. 12 ay sonrasında ise 100 çiftten ortalama 85 i gebe kalır. Gebe kalamayan % 15 için ileri tetkiklere başlanır.
Gün hesabı ile gebelikten korunma güvenli bir yöntem değildir. Bunu tercih eden çiftlerin ikinci bir yöntem (kondom, diyafram, spermisid) daha kullanması gerekir. Gün hesabı yönteminin başarısızlık oranı % 20-25’dir. Başarısız olmasının en büyük sebebi de yumurtlama tarihini tam olarak belirlenememesidir.