Çoğu gebelik sorunsuz bir şekilde ilerler ve sağlıklı bir anne ve bebekle sonuçlanır; ancak bazen anne ve bebeğin hayatını tehlikeye sokan durumlar olabilir. Bu gebelikleri riskli gebelikl er olarak değerlendirebiliriz.
Gebelikte riskli durumları engellemek ya da kontrol altında tutabilmek için en önemli adım gebelik öncesi bir hekimden danışmanlık almaktır. Anne adayında var olan bazı hastalıklar gebeliği olumsuz yönde etkileyebilir. Bunlardan birkaçına şeker hastalığı, yüksek tansiyon, bağışıklık sistemi hastalıkları, tiroid bezi hastalıkları, böbrek hastalıkları ve genetik hastalıklar olarak örnek verilebilir. Birçok hastalık durumunda gebelik öncesi danışıldığında hekimler gebeliği koruyucu kolaylaştırıcı tedaviler uygulayabilir ve önerilerde bulunabilir. Örneğin sara hastası bir anne adayı gebelik planlıyor ise kullandığı ilaçlar bebek için daha zararsız bir ilaç ile değiştirilebilir.
Gebeliği riskli kılan bazı durumlar ise gebelik sürecinde ortaya çıkar. Bunlara örnek olarak Preeklampsi ve Eklampsi, gebelik şekeri, enfeksiyonlar ve kan pıhtılaşma sorunları verilebilir. Preeklampsi ve Eklampsi gebeliğe özgü hastalıklardır. Anne adayında yüksek tansiyon, idrarda protein görülmesi ve bacaklarda şişlik gibi bulguları vardır. Hafif formlarında yatak istirahati önerilebilir ancak ağır formlarında anne adayında sara nöbeti benzeri nöbetler olabilir. Bu durumun tedavisi doğumdur. Hekim annenin ve bebeğin yararına olduğunu düşündüğü bir tarihte doğumu başlatarak tedaviyi uygulayabilir.
Gebelik şekeri de riskli gebeliklere sebep olan önemli bir hastalıktır. Erken teşhisi ve tedavisi için gebelik sırasında şeker kontrolleri (şeker yükleme testi gibi) yapılır. Kontrol altına alınmaz ise yüksek doğum kilosuna sahip bebekler (makrozomik bebek) doğacaktır ve bu bebeklerde birçok hastalık görülebilmektedir.
Gebelikte enfeksiyonlar da gebe olmayan birine göre daha ağır sonuçlar doğurabilir. Örneğin kızamıkçık virüsü ölü doğumlara kadar varabilen birçok ağır tabloya sebep olabilir. Bu nedenle gebeler hasta kişilerle temaslarına dikkat etmeli, el hijyenine önem göstermelidir. Çiğ etten uzak durmalıdırlar.
Bazı gebeliklerde bebeğe bağlı risk durumları gelişebilir. Bunların birçoğu genetik kaynaklıdır ve gerekli önlemleri almak için anne babalar genetik danışmanlık almalıdır. Down sendromu gibi durumlar ise düzenli ultrason takibi ve bazı testler yardımı ile erken teşhis edilebilir. Ultrason takiplerinde aynı zamanda bebeğin büyüme hızı da değerlendirilir. Haftasına göre küçük ya da büyük bebekler riskli gruptadırlar ve özel olarak takip edilirler.
Her anne adayı ve her gebelik tecrübesi kendine hastır. Her bir gebeliğin ayrı ele alınması ve kendine özgü değerlendirilmesi gerekir. Riskli gebeliklerde hekim risk durumuna göre anne adayı ile birlikte uygun bir tedavi planı uygular. Gebelik öncesi danışmanlık alarak ve gebelik takiplerini düzenli yaptırarak gebelik olabilecek en sağlıklı şekilde geçirilebilir.